Cớ làm sao hệ thống phòng không Tor của Nga vô dụng ở Armenia
Tại cuộc chiến ở Naggor-Karabakh vừa qua, rất nhiều hệ thống vũ khí Nga đã "thảm bại" bởi đòn tấn công từ UAV của Azerbaijan, trong số những vũ khí bị tiêu diệt có hệ thống phòng không Tor-M2KM.
Hệ thống phòng không Tor-M2 là hệ thống tên lửa tầm ngắn cực kỳ nguy hiểm do Tập đoàn Almaz-Antey chế tạo. Tor-M2 (NATO định danh là SA-15 Gauntlet) được quân đội Nga biên chế vào tháng 3 năm 2017. Hệ thống này trở thành cứu tinh của quân đội Nga tại Syria sau khi Pantsir-S1 thể hiện không như mong đợi.
Những tưởng hệ thống phòng không tầm thấp này sẽ phát huy tác dụng trong việc tiêu diệt các UAV chiến đấu tại chiến trường Naggor-Karabakh, tuy nhiên thực tế lại không như mong đợi.
Thực tế có tới một phần ba số lượng hệ thống phòng không Tor-M2KM do Nga sản xuất đang phục vụ trong Quân đội Armenia đã bị phá hủy chỉ sau hai tuần giao tranh đầu tiên.
Mặc dù được mệnh danh là “sát thủ diệt máy bay không người lái (UAV)”, nhưng trong suốt cuộc xung đội tại đây, hệ Tor-M2KM (phiên bản xuất khẩu của Tor-M2) do Nga chế tạo chẳng bắn hạ được chiếc UAV nào.
Có ít nhất 5 tổ hợp Tor-2KM đã bị phá hủy trong 6 tuần diễn ra giao tranh.
Còn quá sớm để nói về nguyên nhân thất bại này đến từ phía chất lượng vũ khí Nga hay do sự tác chiến yếu kém của quân đội Armenia.
Dù là nguyên nhân từ phía nào thì danh tiếng vũ khí phòng không Nga, đặc biệt là các hệ thống đánh chặn tầm thấp bị ảnh hưởng không nhỏ sau khi tổ hợp Pantsir-S1 thể hiện tệ hại tại Syria.
Tor-M2KM là một biến thể cải tiến từ Tor-M2 lắp đặt trên khung gầm xe bánh lốp chuyên dụng có khả năng lội nước, mang lại sức cơ động cao hơn so với phiên bản lắp trên xe thiết giáp bánh xích.
Tor-M2 được ra mắt công chúng lần đầu trong Triển lãm Hàng không Moscow (MAKS) vào năm 2007 và bắt đầu tham gia hoạt động cùng lực lượng vũ trang Nga từ tháng 3/2017.
Tor-M2 là hệ thống tên lửa đất đối không tầm ngắn, có khả năng hạ mục tiêu ở độ cao thấp – trung, được thiết kế để đánh chặn bom lượn, tên lửa hành trình, máy bay chiến thuật, các loại thiết bị bay không người lái khác nhau và các mục tiêu đạn đạo.
Hệ thống Tor-M2 được trang bị đạn tên lửa có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở tầm xa từ 1-32km, độ cao từ 10m tới 10km, tấn công đồng thời 4 mục tiêu cùng lúc, dùng kiểu dẫn vô tuyến.
Hệ thống này sử dụng loại tên lửa đánh chặn mới, có hiệu suất hoạt động cao hơn Tor-M1, được nâng cao khả năng tác chiến đánh địch trong điều kiện bị gây nhiễu điện tử mạnh và có khả năng khai hỏa trong lúc di chuyển.
Tên lửa đánh chặn nhiên liệu rắn 9M331 của hệ thống này có tốc tối đa 800 m/s.
Radar trang bị có khả năng xử lý đồng thời 48 mục tiêu, theo dõi 10 và tiêu diệt được 4 đối tượng cùng lúc; bám bắt được mục tiêu có tốc độ di chuyển 700 m/s ở khoảng cách lên tới 32 km.
Rõ ràng với thành tính không mấy sáng sủa tại các chiến trường gần đây, Nga sẽ còn nhiều việc phải làm để lấy lại vị thế trong việc phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không tầm thấp.
