Liên Xô đòi chiến tranh tổng lực với Mỹ chỉ vì mất bốn tiêm kích

Chiến tranh lạnh không phải lúc nào cũng yên bình. Trái lại, không ít lần các tiêm kích Liên Xô và Mỹ đụng độ dữ dội dù hai nước không chính thức thừa nhận.

Một trong những lần đụng độ như vậy xảy ra vào ngày 18/11/1952 trên biển Nhật Bản. Cuộc cận chiến bằng máy bay tuy ngắn ngủi, nhưng quyết liệt giữa phi đội 4 chiếc tiêm kích MiG-15 của Liên Xô và các máy bay F9F-5 Panther Mỹ xuất kích từ tàu sân bay USS Oriskany.

Trong nhiều năm sau đó, cả chính phủ Mỹ và Liên Xô đều phủ nhận sự việc này, vốn đã xảy ra cách thành phố cảng Vladivostok của Liên Xô 80 km về phía nam.

Cuộc đụng độ bắt đầu khi tàu sân bay Oriskany của hải quân Mỹ tiến lên phía bắc, dọc theo bờ biển phía đông của Triều Tiên. Kể từ khi tới vùng biển này vào một tháng trước đó, các máy bay trên boong tàu sân bay lớp Essex dài 275 mét, đã thực hiện các chuyến bay yểm trợ cho quân Liên Hợp Quốc dọc theo vĩ tuyến 38.

Khi tàu Mỹ tiến gần tới vùng biển Liên Xô, ra đa trên tàu bắt được tín hiệu có một nhóm máy bay lạ xuất hiện từ không phận Liên Xô. Đáng chú ý, các máy bay Liên Xô lao thẳng về phía đội hình tàu sân bay của Mỹ. Đáp trả, phía Mỹ tung ra 4 chiếc phi cơ Panther bay xung quanh đội hình tàu chiến.

Khi các máy bay Liên Xô tiến đến tầm quan sát bằng mắt thường, phi công Mỹ nhận diện được đó là chiến đấu cơ MiG-15. Tuy nhiên, hai chiếc Panther buộc phải quay đầu vì một chiếc bị trục trặc, yêu cầu đồng đội hộ tống về tàu sân bay.

Các máy bay Liên Xô bắt đầu bay lướt qua những chiếc phản lực cơ Panther, vừa chậm hơn vừa kém linh hoạt hơn, có thể nhằm mục đích xua đuổi máy bay Mỹ. Sau khi chạm mặt nhau 20 phút, được cho là không hề phát đi cảnh báo, hai chiếc MiG khai hỏa. Máy bay Mỹ ngay sau đó cũng bắn trả và cuộc không chiến diễn ra.

Trận chiến diễn ra quyết liệt trong khoảng 8 phút trên bầu trời. Bất chấp việc MiG có tốc độ cao và cơ động hơn, các phi công Mỹ vẫn kịp xoay xở, duy trì thế chủ động. Mỹ đã bắn rơi 3 tiêm kích MiG-15, còn một chiếc rút lui với khói đen dày đặc đằng đuôi.

Các máy bay MiG-15 cũng gây thiệt hại nặng cho phi cơ Mỹ, với 260 lỗ thủng, buộc một phi cơ phải bay thấp trở về tàu sân bay Oriskany. Phải đến cuối năm 1992, phía Nga mới thừa nhận thương vong trong cuộc đụng độ này. 3 phi công lái máy bay hy sinh ngay tại trận, còn một người tử nạn sau đó khi máy bay rơi.

Các tàu sân bay Mỹ cũng rút về phía nam do lo ngại bị trả đũa. Phía Liên Xô sau đó không có phản ứng gì thêm. Trên thực tế, cả hai nước đều không thừa nhận cuộc đối đầu này trong những ngày tiếp theo. Chỉ đến năm 1961, Lầu Năm Góc mới giải mật thông tin về vụ này.

Đáng chú ý rằng, cuộc không chiến ngày 18/11/1952 không phải là trường hợp duy nhất, mà chiến đấu cơ Mỹ và Liên Xô đụng độ trên bầu trời. Từ năm 1950 đến năm 1970 đã xảy ra ít nhất 17 vụ như vậy.

Một trong những vụ nghiêm trọng nhất xảy ra vào tháng 1/1964. Hai tiêm kích Liên Xô bắn hạ một máy bay trinh thám Mỹ trên bầu trời dọc theo biên giới giữa Đông Đức và Tây Đức, khiến 3 phi công Mỹ thiệt mạng.

Washington lên án vụ tấn công còn Moscow tuyên bố chiếc chiến đấu cơ NATO đã phớt lờ các phát đạn cảnh cáo của tiêm kích MiG và các phi công Liên Xô đã phản ứng phù hợp.