Khu trục hạm Maddox của Mỹ và cái kết đắng khi đối đầu Hải quân Việt Nam

Năm 1964, những thất bại liên tiếp của quân đội Ngụy Sài Gòn trên chiến trường miền Nam Việt Nam chứng tỏ chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ đã phá sản. Để cứu nguy cho chính quyền bù nhìn, quân đội Mỹ âm mưu đưa quân Mỹ vào trực tiếp tham chiến và cho hải quân, không quân đánh phá miền Bắc.

Lúc 13h10 phút ngày 2/8/1964, tàu khu trục Maddox đã vào đến phía đông nam Hòn Nẹ (nay thuộc huyện Nga Sơn) 10 hải lý, xâm phạm vùng biển giữa Hòn Mê, Lạch Trường (Thanh Hoá).

Phân đội 3 của đoàn 135 với 3 tàu phóng lôi mang số hiệu: 333, 336, 339 do đồng chí Nguyễn Xuân Bột – Phân đội trưởng kiêm thuyền trưởng tàu 333 chỉ huy được lệnh tiến ra đánh địch.

14h52 phút, tàu 333 phát hiện tàu địch. Tàu địch cũng đã phát hiện thấy tàu của ta nhưng chúng khinh thường nên vẫn giữ nguyên hướng cũ. Pháo 127 mm của địch bắt đầu bắn tạo nên các cột nước trắng xóa phía sau đội hình biên đội rồi bắn chặn đầu phía trước. Vào gần hơn nữa lại thêm cả pháo 76,2mm của địch bắn ra tới tấp.

Xét về tương quan lực lượng, chỉ riêng lực lượng xung kích 77 của Mỹ – đơn vị đặc trách đánh phá miền Bắc của Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam, đã lớn gấp hàng chục lần Hải quân Việt Nam. Chưa kể việc chúng có máy bay yểm trợ, vũ khí tối tân. Trong khi đó, lực lượng hải quân Việt Nam ta vẫn có tàu vỏ gỗ.

Các thuyền trưởng của ta bình tĩnh chỉ huy tàu vận động theo hình chữ “chi” (hình dích dắc) để tránh đạn và tiếp tục tiến lên tiếp cận địch. Tàu 333 vượt lên chặn đầu để hai tàu còn lại chiếm góc mạn có lợi công kích bằng ngư lôi. Khoảng cách càng gần hơn, tàu địch dùng đến các loại pháo nhỏ 20mm và 40mm kết hợp với pháo lớn bắn dữ dội.

Không sợ hỏa lực mạnh của địch, tàu 339 vượt lên trước bắn đạn 14,5mm vào tàu địch. Nhưng địch cũng bắn trả dữ dội. Pháo thủ trúng đạn hy sinh. Quyết tâm tâm trả thù cho đồng đội, thuyền trưởng tiếp tục cho tàu truy kích địch. Khi tiếp cận được góc mạn 110 độ ở khoảng cách 7 đến 8 liên, tàu 339 phóng ngư lôi nhưng không trúng mục tiêu.

Khoảng 1 phút sau, tàu 336 cũng chiếm được góc mạn có lợi ở cự ly 6 đến 7 liên và phóng ngư lôi nhưng cũng vẫn chưa trúng. Giữa lúc đó, 4 chiếc máy bay địch đến oanh tạc đội hình tàu ta để cứu nguy cho tàu khu trục Maddox. Rocket của máy bay bắn trúng đài chỉ huy tàu 336 khiến thuyền trưởng Nguyễn Văn Tự hy sinh.

Cuộc chiến không cân sức giữa các tàu phóng lôi nhỏ bé của ta với tàu khu trục của địch hiện đại lại có máy bay hỗ trợ đã diễn ra rất ác liệt. Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam mô tả: “Trận đánh không cân sức giữa các tàu của ta với máy bay địch diễn ra rất quyết liệt”.

Lợi dụng hỏa lực phòng không của hải quân ta yếu và phân tán, địch dùng máy bay đánh tập trung vào từng tàu. Sau khi phóng ngư lôi, tàu 339 lập tức chuyển sang đánh máy bay.

Qua mấy đợt địch bổ nhào bắn rốc-két và ném bom, tàu đều lái tránh được Nhưng đến đợt địch tập trung công kích từ hai phía thì tàu bị một quả đạn rốc-két bắn trúng khoang máy, làm tàu mất khả năng cơ động.

Tình huống tương tự cũng xảy ra với tàu 336 và 333. Riêng tàu 336 bị địch bắn hỏng khẩu 14,5mm. Vũ khí chính để chống máy bay không còn nhưng chiến sĩ ta kiên cường dùng trung liên kiên cường chống trả.

Sự kiên cường của chiến sỹ ta đã bắt một máy bay địch phải đền tội. Tàu 333 bắn cháy một chiếc khiến nó lao xuống biển ngay gần khu vực diễn ra trận đánh. Một chiếc khác cũng bị trúng đạn sau đó khi tiếp tục ngoan cố tấn công.

Thấy đồng bọn bị trúng đạn, các máy bay Mỹ không dám lao xuống thấp nữa. Lúc đó, tàu Maddox đã rút ra ngoài khơi, nhiệm vụ yểm trợ của các phi công Mỹ đã hoàn thành nên chúng vứt nốt bom xuống biển rồi cũng rút theo tàu Maddox.

Các tàu của ta cũng trở về Lạch Trường kết thúc trận hải chiến đầu tiên. Theo Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam, quân ta có 10 chiến sĩ thương vong.

Đổi lại, các tàu phóng lôi bé nhỏ của ta trước mưa bom bão đạn của kẻ thù, vẫn anh dũng hạ một máy bay chiến thuật, khiến một chiếc khác hư hỏng nặng, buộc đối phương phải rút lui.

Một trận đánh được đặt trong tương quan lực lượng quá chênh lệch như vậy, nhưng chúng ta vẫn kiên cường đuổi được tàu Maddox ra khỏi vùng lãnh hải, biến đây thành trận thắng đầu tiên của quân đội Việt Nam nói chung trước quân đội Mỹ, và của binh chủng Hải quân non trẻ nói riêng trước lực lượng tàu chiến mạnh nhất thế giới của Mỹ thời bấy giờ.

Mặc dù 50 năm đã qua, trận đánh ngày 2/8/1964 vẫn còn nóng hổi tính thời sự. Trong đó đặc biệt quan trọng là việc không phải cứ tàu to súng lớn là đã giành được thắng lợi trong hải chiến. Nguồn ảnh: TL.

Theo Kiến thức