Tổ hợp trinh sát điện tử SDD: Biển trời tổ quốc được bảo vệ bởi “mắt thần” đẳng cấp thế giới
Không chỉ duy trì tốt hệ số kỹ thuật các tổ hợp trinh sát điện tử SDD, công nghiệp quốc phòng Việt Nam còn từng bước nội địa hóa đài radar tiên tiến này.
Mắt thần hiện đại bảo vệ biển trời Tổ quốc từ xa
Trong bài viết “Thiết kế, chế tạo bộ lọc siêu cao tần băng C tính năng cao sử dụng công nghệ SIW ứng dụng cho đài ra đa thụ động SDD” trên Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Công nghệ quân sự số tháng 9/2019 đã cung cấp thông tin Việt Nam từ lâu đã đưa vào trang bị hệ thống trinh sát điện tử thụ động SDD do CH Séc chế tạo.
Theo như công bố của hãng Ramet đơn vị chế tạo SDD, đây là hệ thống trinh sát điện tử có khả năng trinh sát chiến lược và theo dõi các mục tiêu mặt đất cũng như trên biển. Với hệ thống trinh sát thụ động có khả năng bảo mật cao các mục tiêu bị của SDD gần như không biết mình đang bị giám sát.
Một tổ hợp trinh sát điện tử SDD với đài theo dõi cố định phạm vi quét 360 độ phát hiện chính xác các mục tiêu từ ngoài đường chân trời ở cự ly lên tới 700 km. Ảnh: Ramet
Cũng theo Ramet, tổ hợp trinh sát điện tử SDD là thành phần chiến đấu nên có trong bất cứ hệ thống tình số nào.
Hiện nay, các tổ hợp SDD là một trong những thành phần chiến đấu quan trọng của mạng tình báo phòng không quốc gia. Tuy nhiên, sau một thời gian dài sử dụng cũng như tác động của môi trường, một số linh kiện, khối mạch quan trọng của SDD dần xuống cấp và cần được sửa chữa, thay thế cũng như được nâng cấp.
Xuất phát từ điều này, Viện Ra đa, Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự đang từng bước nghiên cứu, chế tạo các thành phần thay thế cho các linh kiện đã xuống cấp trên các tổ hợp SDD. Nổi bật nhất trong số đó có thể kể tới bộ lọc thông dải SCT băng C SIW-CPW dành các khối mạch của tổ hợp SDD.
Các bộ lọc đóng vai trò rất quan trọng trong các hệ thống thu phát của các đài ra đa. Chính vì vậy, Viện Ra đa đã đề xuất giải pháp để thiết kế, chế tạo bộ lọc thông dải siêu cao tần băng C chất lượng cao được dùng trong máy thu của đài ra đa thụ động SDD.
Các tham số đo kiểm của bộ lọc đáp ứng yêu cầu đặt ra của các bộ lọc băng C trong máy thu đài ra đa thụ động SDD. Sản phẩm nghiên cứu có được ứng dụng trong máy thu của đài ra đa thụ động SDD.
Linh kiện dành cho tổ hợp trinh sát điện tử SDD do Viện Ra đa, Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự chế tạo.Ảnh: Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Công nghệ quân sự.
Theo bài viết, các bộ lọc thông dải đóng vai trò rất quan trọng trong các hệ thống thu phát của các thiết bị vô tuyến điện tử nói chung và các hệ thống ra đa nói.
Thực tế hiện nay cho thấy rằng với việc phải phân chia các dải tần số cho các mục đích dân sự và quân sự thì việc cải thiện các bộ lọc để tăng độ chọn lọc của các thiết bị viễn thông cũng như các hệ thống khí tài quân sự là một điều rất cần thiết.
Bộ lọc thông dải ứng dụng công nghệ mới ở dải tần băng C đã được thiết kế, chế tạo và đưa vào sử dụng trong thực tế. Bộ lọc đạt được các tham số vượt trội về suy hao trong dải và độ chắn ngoài dải so với các bộ lọc siêu cao tần băng C thông thường.
Việc chế tạo thành công cấu linh kiện thành phần quan trọng của đài radar thụ động SDD cho thấy chúng ta đã làm chủ về kỹ thuật đối với hệ thống trinh sát điện tử cực kỳ hiện đại này.
SDD – Tổ hợp trinh sát điện tử “nhỏ như có võ”
Về khả năng tác chiến, các tổ hợp SDD chuyên thu các tín hiệu điện từ ở tầng đối lưu, phạm vi quét 360 độ nhằm tìm kiếm, phát hiện, phân tích và định vị chính xác các mục tiêu từ ngoài đường chân trời ở cự ly lên tới 700 km. Thậm chí, năm 2018, nhà sản xuất Ramet tuyên bố phiên bản nâng cấp SDD-M có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách 900km.
Hệ thống ăng-ten chảo trên tổ hợp trinh sát điện tử SDD. Ảnh: Ramet
Hệ thống SDD có khả năng phân tích, đo đạc và hiển thị các thông số tín hiệu, so sánh chúng với cơ sở dữ liệu về mục tiêu. Từ đó xác định loại mục tiêu và hiển thị đường di chuyển của các mục tiêu trên biển và đất liền. SDD có khả năng theo dõi và hiển thị 200 mục tiêu cùng lúc.
SDD hoạt động theo nguyên tắc thụ động, không phát tín hiệu để xác định mục tiêu, sử dụng phương pháp vi sai thời gian lan truyền của sóng điện từ từ nguồn bức xạ đến các đài thu (Time Difference of Arrival – TDOA).
Dựa trên cơ sở dữ liệu về nhiều loại mục tiêu là máy bay, tàu mặt nước (tàu sân bay, tàu chiến, tàu vận tải quân sự…) hay mục tiêu trên mặt đất đang di chuyển với tốc độ chậm để so sánh, phân loại và hiển thị các tham số trên bản đồ số.
SDD có hai biến thể cơ động và cố định, trong đó bản cơ động đặt trên với trung tâm chỉ huy đặt trên xe tải 4×4 (Tatra hoặc Kamaz) kéo theo đài thu đặt trên rơ-moóc giúp thu hồi, triển khai khí tài nhanh trên nhiều địa hình.
Tổ hợp trinh sát điện tử SDD còn có ưu điểm thiết kế dạng module giúp dễ dàng mở rộng, nâng cấp hoặc sửa chữa khi phát sinh sự cố và có khả năng tự động kiểm tra các chức năng cơ bản trong quá trình vận hành giúp phát hiện các lỗi phát sinh trong quá trình hoạt động.
SDD là hệ thống trinh sát thụ động, cho phép nó thu thập tin tức tình báo về đối phương mà không hề bị phát hiện. Đây là một trong những trụ cột trong hệ thống tình báo điện tử thụ động của Việt Nam, với sự kết hợp của SDD, Kolchuga-E và VERA-NG.
